ֆիզիկա — Իռեն Շահրամանյան 10․1 դասարան

Մոլեկուլներ և նրանց շարժումը

Տարբերակ 1

I. Կարո՞ղ է բուսական յուղի կաթիլը անսահմանափակ տարածվել ջրի մակերևույթով.

1. կարող է: Նրան ոչինչ չի խանգարում
2. չի կարող: Կաթիլը կտարածվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ շերտի հաստությունը չի հավասարվել յուղի ամենափոքր մասնիկների չափերին

Ընտրեք ճիշտ սահմանումը.

II. փոքրագույն մասնիկները, որոնցից կազմված են տարբեր նյութերը, կոչվում են մոլեկուլներ
III. նյութի փոքրագույն մասնիկների բաղկացուցիչ մասերը կոչվում են ատոմներ

IV. Ո՞ր նյութերում է (պինդ, հեղուկ թե գազային) տեղի ունենում դիֆուզիան.

1. դիֆուզիա տեղի է ունենում միայն գազերում
2. դիֆուզիա տեղի է ունենում միայն հեղուկներում
3. դիֆուզիա տեղի է ունենում միայն պինդ մարմիններում
4. դիֆուզիա տեղի է ունենում պինդ մարմիններում, հեղուկներում, գազերում

V. Թթու դնելիս թարմ վարունգների վրա տաք աղաջուր են լցնում: Ինչո՞ւ է վարունգների աղիացումը տաք ջրում ընթանում ավելի արագ:

1. աղը արագ է լուծվում
2. վարունգների միջմոլեկուլային հեռավուրությունները մեծանում են, և պրոցեսը արագ է ընթանում
3. մոլեկուլների շարժման արագությունը մեծանում է, և դիֆուզիան արագ է կատարվում

VI. Նյութի մոլեկուլների միջև.

1. գոյություն ունի փոխադարձ ձգողություն և վանողություն
2. գոյություն չունի ոչ ձգողություն, ոչ վանողություն
3. գոյություն ունի միայն ձգողություն
4. գոյություն ունի միայն վանողություն

Նյութի կառուցվածքի մասին վարկածի ստուգման փորձ 3

«Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից, որոնց միջև արանքներ կան»: Այդ ենթադրությունները գիտության մեջ անվանում են վարկածներ: Վարկածների իրավացիությունը ստուգվում է փորձերով:

Փորձ 3

Անհրածեշտ սարքեր և նյութեր

երեք սրվակ
սրվակների պատվանդան
ջուր
կալիումի պերմանգանատ

Ընթացքը

Երեք սրվակների մեջ լցրեցինք տարբեր քանակությամբ կալիումի պերմանգանատ: Ամեն երկրորդ ու երրորդ սրվակներում լցրեցինք որոշ քանակությամբ ջուր, մատով փակեցինք սրվակի բերանը, թափահարեցինք և ստացանք համասեռ լուծույթ: Փորձի նկարները՝ այստեղ:

Եզրակացություն

Տեսանք, որ յուրաքանչյուր սրվակներում գույները տարբեր են՝ հերթով գույները բացանում են: Դրանով ապացուցեցինք հետևյալ վարկածը․ «Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից, որոնց միջև արանքներ կան»:

Հարցեր

1. Համեմատիր առաջին, երկրորդ, երրորդ սրվակների ներկված լուծույթների գույները՝ ո՞ր սրվակում եղած լուծույթն է ավելի թույլ ներկված և ինչո՞ւ:

Յուրաքանչյուր սրվակներում գույները տարբեր են՝ հերթով գույները բացանում են: Ավելի բաց է այն սվակի լուծույթի գույնը, որում ավելի շատ ջուր կա:

2. Քո պատկերացմամբ ի՞նչ կառուցվածք ունեն այս նյութերը, ինչպե՞ս են կոչվում այդ փոքրագույն մասնիկները, որոնցից բաղկացած են այդ նյութերը:

Ամեն սրվակի միջի լուծույթում կան փոքրագույն մասնիկներ՝ կալիումի պերմանգանատի և ջրի մոլեկուլներ:

3. Կատարված փորձի դիտարկումներից ի՞նչ կարող ես ասել մոլեկուլների չափերի մասին և իրար նկատմամբ դասավորվածության մասին:

Մոլեկուլները շատ փոքր են, դրանք անընդհատ շարժվում են, այդ պատճառով միախառնվում:

Նյութի կառուցվածքի մասին վարկածի ստուգման փորձ 1

Փորձ 1

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր

2 սրվակ
մանր ավազ
ջուր
կալիումի պերմանգանատ
սրվակների համար նախատեսված պատվանդան

Ընթացքը

Սրվակները դրեցինք պատվանդանին և մեկի մեջ լցրեցինք կեսից մի քիչ շատ ավազ, մյուսի մեջ՝ նույն քանակությամբ կալիումի պերմանգանատի լուծույթ: Մի սրվակների պարունակությունը դատարկեցինք մյուսի մեջ: Փորձի նկարները՝ այստեղ:

Ենթադրություն

Ամբողջը կտեղավորվի մի սրվակի մեջ, քանի որ ավազը կխառնվի հեղուկի հետ և կզբաղեցնի ավելի քիչ տեղ, քան եկուսում առանձին:

Եզրակացություն

Տեսանք, որ երկու նյութերը տեղավորվեցին մի սրվակում: Ապացուցեցինք հետևյալ վարկածը․ «Նյութը բաղկացած է փոքրագույն մասնկներից, որոնց միջև արանքներ կան»:

Ֆիզիկական մարմին և նյութ

Ֆիզիկական մարմին և նյութ, Նյութի կառուցվածք, Ատոմներ և մոլեկուլներ, Մոլեկուլների շարժում, Դիֆուզիա, Մոլեկուլների քաոսային շարժման արագություն և մարմնի ջերմաստիճանը, Ջերմաչափ, Ջերմաստիճանային սանդղակ

1. Ինչի՞ց են բաղկացած ֆիզիկական մարմինները:

Ֆիզիկական մարմինները բաղկացած են նյութերից:

2. Ինչպիսի՞ կառուցվածք ունի նյութը:

Նյութը կազմված է առանձին մասնիկներից, որոնց միջև կան ազատ տարածություններ:

3. Ինչպե՞ս են անվանում նյութի մասնիկները:

Նյութի մասնիկները կոչվում են մոլեկուլներ:

4. Ո՞ր նյութն են անվանում տարր:

Տարրը այն նյութն է, որը կազմված է մեկ ատոմից: Յուրաքանչյուր տարր նշանակում են: հատուկ նշանով՝ քիմիական բանաձևերով:

5. Ի՞նչ է մոլեկուլը:

Մոլեկուլը նյութի ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից:

6. Ի՞նչ է դիֆուզիան:

Դիֆուզիան նյութերի ինքնակամ փոխադարձ ներթափանցելու երևույթն է:

7. Ինչպե՞ս է ընթանում դիֆուզիան գազերում, հեղուկներում և պինդ մարմիններում:

Դիֆուզիայի երևույթը ընթանում է և՛ գազերում, և՛ հեղուկներում, և՛ պինդ մարմիններում: Դիֆուզիան ամենաարագը ընթանու է գազերում, հեղուկներում դիֆուզիան ավելի դանդաղ է ընթանում, իսկ պինդ մարիններում ֆիֆուզիան ամենադանդաղն է ընթանում Դրա պատճառն այն է, որ հեղուկներում մոլեկուլներն ավելի խիտ են դասավորված, քան գազերում, իսկ պինդ մարմիններում՝ ավելի խիտ, քան հեղուկներում:

8. Ինչպե՞ս է ջերմաստիճանի փոփոխությունը ազդում դիֆուզիայի արագության վրա:

Բարձր ջերմաստիճանի դեպքում մոլեկուլներն ավելի արագ են շարժվում:

Մեխանիկական ալիքներ

Մեխանիկական ալիքներ, Ալիքի երկարություն, Ալիքի տարածման արագություն, Սեյսմիկ ալիքներ, Ձայնային ալիքներ, Ձայնի բնութագրեր, Արձագանք, Ենթաձայն անդրաձայն

1. Ո՞ր ալիքներն են կոչվում պարբերական:

2. Ինչպե՞ս է առաջանում և տարածվում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը:

Սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը միջավայրի սեղմում-ընդարձակումների տարածումն է:

3. Ո՞ր ալիքն են անվանում մենավոր:

Մենավոր են այն ալիքները, որոնց դեպքում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքն անցնելուց հետո այդ տեղամասի մասնիկների շարժումը դադարումն է:

4. Ինչպե՞ս կարելի է ցուցադրել երկար պարանի երկայնքով «վազող» մենավոր ալիքը:

Պարանի մի ծայրն կարելի է ամրացնել որևէ անշարժ առարկայի, իսկ մյուս ծայրը ձգել: Ապա այդ ծայրը կտրուկ մի կողմի վրա տանել և ետ բերել: Աստիճանաբար այդ կողմի վրա կսկսեն տեղաշարժվել պարանի մնացած մասերը:

5. Ի՞նչ հատկանիշ է բնորոշ բոլոր մեխանիկական ալիքներին:

Բոլոր մեխանիկական ալիքների ընթացքում որևէ միջավայրով տարածվում է դեֆորմացիայի ալիք, միջավայրի «հանդարտ» վիճակը «խանգարվում է»: Դա հաղորդում է միջավայրի մի տեղից մյուսը: Ապա միջավայրում ալիք տարածվելուց նյութ չի տեղափոխվում, բայց ալիքի տարածման ընթացքում տեղի է ունենում էներգիայի «տեղափոխում»:

6. Ինչպե՞ս է գոյանում առաձգական ալիքը:

7. Ո՞ր ալիքներն են կոչվում լայնական: Բերել լայնական ալիքների օրինակներ:

Լայնական է այն ալիքը, որի դեպքում միջավայրի մասնիկների սահմանափակ տեղաշարժը տեղի է ունենում այնպիսի ուղղություններով, որոնք ուղղահայաց են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը: Օրինակ՝ պարանի երկայնքով «վազող» ալիքը: Լայնական ալիքները կարող են տարածվել միայն պինդ միջավայրերում:

8. Ո՞ր ալիքներն են կոչվում երկայնական: Բերել օրինակներ:

Երկայանկան է այն ալիքը, որի դեպքում միջավայրի մասնիկների սահմանափակ տեղաշարժը տեղի է ունենում այնպիսի ուղիղների երկայնքով, որոնք համընկնում են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը: Օրինակ՝ օդօվ տարածվող սեղմման դեֆորմացիայի ալիքները: Երկայնական ալիքները կարող են տարածվել բոլոր միջավայրերում՝ և՛ հեղուկ, և՛ պինդ, և՛ գազային:

9. Ինչպիսի՞ տատանումներ են կատարում միջավայրի մասնիկները, երբ այդ միջավայրով առաձգական ալիք է տարածվում:

10. Ո՞ր երևույթներն են հաստատում, որ ալիքը տարածվում է վերջավոր արագությամբ:

Դեֆորմացիան մի տեղամասից մյուսը կարող է հաղորդվել որոակի ժամանակամիջոցի ընթացքում, հետևաբար՝ ալիքը տարածվում է միայն վերջավոր արագությամբ:

11. Մաթեմատիկորեն ինչպե՞ս է սահմանվում ալիքի տարածման արագությունը:

Ալիքի տարածման արագությունը սահմանվում է հետևյալ բանաձևով․
v = (x₂ – x₁)/(t₂ – t₁)
x₁, x₂ – առավելագույն չափով տեղաշարժված մասի կոորդինատներ
t₁, t₂ – ժամանակի երկու պահեր

12. Ի՞նչ է պարբերական ալիքի երկարություն:

Ալիքի երկարությունը մեկ պարբերություն ընթացքում ալիքի տեղափոխությունն է:
λ = vT

13. Ինչպե՞ս է ալիքի տարածման արագությունը կապված ալիքի երկարության և տատանումների պարբերության կամ հաճախության հետ:

14. Ինչո՞վ է պայմանավորված ալիքի երկարությունը և տատանումների հաճախությունը:

15. Ի՞նչ է երկրաշարժի ուժգնությունը: Ի՞նչ է մագնիտուտը: Ո՞րն է դրանց տարբերությունը:

Երկրաշարժի ուժգնությունը՝ արտահայտված բալերով, տվյալ վայրում արդեն տեղի ունեցած երկրաշարժի հետևանքների գնահատման չափանիչն է: Մագնիտուդը բնութագրում է երկրաշարժի օջախում անջատված և սեյսմիկ ալիքներով տարածված էներգիան:

16. Ի՞նչ է ձայնը: Ո՞ր հաճախություններով ալիքներն են կոչվում ձայնային:

17. Ի՞նչ է պարզ ձայնը կամ երաժշտական տոնը: Ի՞նչ է ձայնի հնչերանգը:

18. Ի՞նչ է արձագանքը, անդրաձայնը: Ո՞ր առաձգական ալիքներն են անվանում ենթաձայն:

Թելավոր ճոճոանակի ուսումնասիրում

Նպատակ՝
Պարզել թելավոր ճոճանակի տատանումների պարբերության և հաճախության կախվածությունը թելի երկարությունից:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր՝

կեռիկով կամ անցքով գնդիկ
թել
մկրատ
չափման ժապավեն
ժամացույց
ամրակալան՝ կցորդիչով և թաթով

Ընթացք՝

Ամրակալանից ամրացրեցինք կցորդիչն ու թաթը: Չափաժապավենով չափեցինք 100 սմ (l = 100 սմ) թել, մի ծայրը կապեցինք գնդիկի կեռիկից, իսկ մյուսը՝ թաթից, այնպես, որ գնդիկը փոքր ինչ բարձր լինի սեղանից: Գնդիկը շեղեցինք հավասարակշռության դիրքից 8-ից 10 սմ, և բաց թողեցինք: Չափեցինք 40 լրիվ տատանումների ժամանակը, բանաձևերով հաշվեցինք տատանումների պարբերությունը և հաճախությունը: Փորձը կրկնեցինք՝ կարճացնելով թելը չորս անգամ, տատանումների լայնույթը դարձնելով 2 սմ-ից 3 սմ:

Հաշվարկ՝

l = 100 սմ
N = 40
t = 80 վ
_____
T, V(նյու) = ?
_____
T = t/N = 80 վ/40 = 2 վ
V(նյու) = N/t = 40/80 վ = 0,5 Հց

l = 25 սմ
N = 40
t = 40 վ
_____
T, V(նյու) = ?
_____
T = t/N = 40 վ/40 = 1 վ
V(նյու) = N/t = 40/40 վ = 1 Հց

Մեխանիկական տատանումներ

Գաղափար մեխանիկական տատանումների մասին, Մարող և չմարող տատանումներ, Ազատ և հարկադրական տատանումներ, Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակ, Ռեզոնանսի երևույթ

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ 64-78

1. Բերել մեխանիկական տատանումների տարբեր օրինակներ:

Մեխանիկական տատանումների օրինակներ են՝ ծառերի օրորվելը, սրտի բաբախելը, կարի մեքենայի ասեղի վեր-վար շարժվելը, թմբկաթաղանթի թրթռալը, ծովի ալիքների շարժվելը:

2. Ի՞նչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին:

Տատանումները շարժումներ են, որոնք կատարվում են հերթականորեն՝ հակադիր ուղղություննրերով:

3. Ո՞ր տատանումներն են անվանում պարբերական:

Այն տատանումներին են անվանում պարբերական, որոնք որոշակի՝ հավասար ժամանակներից հետո նույնությամբ կրկնվում են: Տատանումների պարբերությունը նշանակում են P տառով:

4. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն:

Տտատանումների պարբերությունը այն ամենափոքր ժամանակամիջոցն է, որից հետո տատանումները կրկնվում են:

5. Ի՞նչ միավորներվ է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը:

Քանի որ տատանումների պարբերությունը մեկ լրիվ տատանման տևողությունն է, այն արտահայտվում է ժամանակի միավորներով՝ վայրկյանով (վ), րոպեով (ր), ժամով (ժ) և այլն:

6. Ի՞նչ է տատանումների լայնույթը, ի՞նչ միավորներվ է այն արտահայտվում:

Տատանումների լայնույթը տատանվող մարմնի առավելագույն շեղումն է հավասարակշռության դիրքից: Տատանումների լայնույթը արտահայտվում է երկարության միավորներով՝ կիլոմետրով (կմ), մետրով (մ), սանտիմետրով (սմ) և այլն:

7. Ի՞նչ է տատանումների հաճախությունը, ի՞նչ միավորներով է այն արտահայտվում:

Տատանումների հաճախականությունը 1 վ-ում կատարվող տատանումների թիվն է: Տատանումների հաճախականությունը նշանակում են N տառով: Այն արտահայտվում է հերցով (Հց)՝ ի պատիվ գերմանացի ֆիզիկոս Հայնրիխ Հերցի (1857-1894): Օգտագործվում է նաև կիլոհերց (կՀց), մեգահերց (ՄՀց), գիգահերց (ԳՀց) միավորները:
1 կՀց = 10³ Հց
1 ՄՀց = 10⁶Հց
1 ԳՀց = 10⁹ Հց

8. Ո՞ր հաճախությունն է կոչվում 1 Հց:

Եթե հաճախականությունը 1 Հց է, ապա ամեն մեկ վայրկյանում տատանվող մարմինը կատարում է մեկ տատանում՝ 1 Հց 1 վ^-1:

9. Որո՞նք են տատանումների մարման պատճառները:

10. Ինչու՞ են ճոճանակը համարում տատանողական համակարգ

11. Ո՞ր տատանումներն են անվանում ազատ:

12. Ո՞ր տատանումներն են անվանում հարկադրական

13. Ի՞նչ է զսպանակավոր ճոճանակը

Ի՞նչ է մաթեմատիկական ճոճանակը

15. Էներգիայի ինչ փոխակերպումներ են տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ:

16. Որքան է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրվ մեխանիկական էներգիան:

Հավերժական շարժիչներ

Ահա լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքի ձևակերպումը․

Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայության դեպքում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման ընթացքում մնում է հաստատուն:

Սկսած վաղ ժամանակներից այս օրենքից օգտվելով մարդիկ փորձում են ստեղծել սարքեր, որոնք չեն ծաղսի էներգիա, բայց կկատարեն օգտակար աշխատանք: Այդպիսի սարքերը անվանել են «հավերժական շարժիչներ»:
Այս նյութը վերցված է Լիլիթ Ղազարյանի բլոգից:
Հավերժական շարժիչի առաջին նախագծերը քննարկվել են 13-րդ դարում Վիլարդ Օնեկուրի (1245, Անգլիա) և Պիեռ դը Մարիկուրի (1269, Ֆրանսիա) կողմից: Հավերժական շարժիչ ստեղծելու գաղափարը տարածվել է 16-17-րդ դարերում՝ այն ժամանակ, երբ սկսեց զարգանալ մեքենաշինութունը: Նախագծերի թվի աճը շարունակվում էր մինչև 19-րդ դարը:

Սկայն ոչ մի նախագիծ չկարողացավ իրագործվել, քանի որ էրեգիայի պահմանման օրենքը բացառում է նման սարքերի աշխատանքը:

Էներգիա

Էներգիա, Մեխանիկական էներգիա, Կինետիկ էներգիա, Պետենցիալ էներգիա, Մեխանիկական էներգիայի փոխակերպում, Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենք, Շարժվող ջրի և քամու էներգայի օգտագործում

Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ 47-63

Էներգիա

Էներգիան ֆիզիկական մեծություն է, որը բնութագրվում է մարմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը:

Որքան մեծ աշխատանք կարող է կատարել մարմինը, այնքան մեծ էներգիայով է այն օժտված:

Էներգիան նշանակում են E տառով (հունարեն էներգոս՝ գործողություն, գործուներություն բառից):

Միավորների ՄՀ-ում էներգիայի միավոր է մեկ ջուլն է՝ 1 Ջ:

Մեխանիկական էներգիա

Մեխանիկայում ուսումնասիրվող էներգիան կոչվում է մեխանիկական էներգիա:

Դիտարկվում են մեխանիկական էներգիայի երկու տեսակ՝ մարմինների շարժմամբ պայմանավորված՝ կինետիկ էներգիան և մարմինների փոխազդեցությամբ պայմանավորված՝ պոտենցիալ էներգիան:

Կինետիկ էներգիա
Այս նյութը վերցված է Լիլիթ Ղազարյանի բլոգից:
Մարմնի շարժմամբ պայմանավորված էներգիան կոչվում է կինետիկ էներգիա:

v արագությամբ շարժվող m զանգվածով մարմնի կինետիկ էներգիան կարելի է հաշվել գետևյալ բանաձևով․
E_u = mv²/2

Աշխատանքը կախված է ուժից և ուժի ուղղությամբ մարմնի անցած ճանապարհից:

Կինետիկ էներգիան մեծանում է մարմնի զանգվածը մեծացնելիս:

Մարմնի կինետիկ էներգիան կարելի է արտահայտել նաև նրա իմպուլսի միջոցով․
E_k = 2²/2m

Հավասար իմպուլսներ ունեցող երկու մարմիններից ավելի մեծ կինետիկ էներգիա ունի այն մարինը, որի զանգվածը ավելի փոքր է:

Պոտենցիալ էներգիա

Մարմինների փոխազդեցությամբ պայմանավորված էներգիան կոչվում է պոտենցիալ էներգիա:

Մարմնի կինետիկ էներգիան կարելի է հաշվել հետևյալ բանաձևով․
E_պ = mgh

Որքան մեծ է h բարձրությունը, այնքան մեծ է պոտենցիալ էներգիան:

Պոտենցիալ էներգիան հարաբերական մեծություն է և նրա արեքը կախված է զրոյական մակարդակի ընտրությունից:

Մեխանիկական էներգիայի փոխակերպում
Այս նյութը վերցված է Լիլիթ Ղազարյանի բլոգից:
Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է լրիվ մեխանիկական էներգիա․
E_լր = E_կ + E_պ

Չնայած շարժման ընթացքում մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների փոփոխությանը, դրանց գումարը՝ լրիվ մեխանիկական էներգիան, մնում է հաստատուն․
E_լր1 = E_լր2

Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենք

Մարմնի իմպուլս, Իմպուլսի պահպանման օրենք, Ռեակտիվ շարժում

1. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում մարմնի իմպուլս:

Մարմնի իմպուլս է կոչվում այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է նրա զանգվածի և արագության արտադրյալի:

2. Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում մարմնի իմպուլսը:

Մարմնի իմպուլսի որոշման բանաձև․
p = mv
p – իմպուլս
m – զանգված
v – արագություն

3. Ի՞նչ միավորով է չափվում իմպուլսը միավորների ՄՀ-ում:

Միավորների ՄՀ-ում իմպուլսը չափվում է 1 կգ · մ/վ-ով: 1 կգ · մ/վ-ը 1 կիլոգրամ զանգվածով մարմնի իմպուլսն է, երբ այն շարժվում է 1 մ/վ արագությամբ:

4. Իմպուլսը վեկտորական մեծություն է, թե՞ սկալյար:

Իմպուլսը վեկտորական մեծություն է, քանի որ նրան վերագրվում է արագության ուղղությունը:

5. Ի՞նչն են անվանում համակարգի իմպուլս:

Համակարգի իմպուլս է կոչվում այդ համակարգը կազմող մարմինների իմպուլսների գումարը:

6. Մարմինների ո՞ր համակարգն է կոչվում փակ:

Փակ է կոչվում մարմինների այն համակարգը, որը կազմող մարմինները չեն փոխազդում արտաքին մարմինների հետ, կամ փոխազդոցությունը այնքան փոքր է, որ այն կարելի է անտեսել, կամ համակարգի վրա ազդող արտաքին ուժերը համակշռված են:

7. Ձևակերպել իմպուլսի պահպանման օրենքը:

Փակ համակարգի կազմող մարմինների իմպուլսների գումարը, անկախ այդ մարմինների փոխազդեցությունից, չի փոխվում:

8. Ո՞ր շարժումն է կոչվում ռեակտիվ:

Ռեկատիվ է կոչվում այն շարժումը, որն առաջանում է, երբ որոշակի արագությամբ մարմնից անջատվում է նրա մի մասը, իսկ մնացած մասը ձեռք է բերում հակառակ ուղղված արագություն:

9. Ի՞նչ կառուցվածք ունի հրթիռը:

Հրթիռները կազմված են երկու հիմնական մասերից՝ պատայանից և վառելանյութից: